Pszczoły – poznajmy je lepiej

Pszczoły – chyba każdy z nas wie, jak wyglądają i czym się zajmują te sympatyczne stworzenia. Zazwyczaj jednak nasz zasób informacji na ich temat jest dość ograniczony, a wyobrażenie o nich raczej powierzchowne. Przeważnie nie domyślamy się nawet tego, jak fascynujące prowadzą one życie, jak ogromną pracę wykonują każdego dnia i jak ważna jest ich rola w przyrodzie. Dowiedzmy się więc o tych pożytecznych owadach nieco więcej.

Codzienne życie pszczoły – jak wygląda?

Mało kto wie, że pszczoły obecne są na ziemi od ponad 150 mln lat. Żyją one albo w dobrze zorganizowanych społecznościach, albo samotnie – zależy to od gatunku. Pszczele społeczeństwo może liczyć nawet do 50 tys. osobników i każda jednostka ma w nim swoją określoną rolę. Jedną z grup w takiej gromadzie stanowią trutnie, drugą (i największą) robotnice, na czele ich wszystkich stoi natomiast królowa. Trutnie zapładniają królową, która składa jaja, dzięki czemu po pewnym czasie na świat przychodzą larwy i populacja może przetrwać. Najbardziej zajęte są robotnice, do których zadań należy między innymi zbieranie pyłku i nektaru, troszczenie się o larwy, budowanie plastrów, a także dbanie o bezpieczeństwo ula. Pracują one przez prawie cały czas od momentu urodzenia aż do śmierci. W ciągu jednego dnia każda z nich odwiedza aż od 10 000 do 15 000 kwiatów. Pomiędzy nimi panuje podział zadań, który uzależniony jest między innymi od wieku danej pszczoły.

Oprócz pszczół funkcjonujących w społecznościach istnieje również całkiem sporo dzikich i radzących sobie samotnie – taki tryb życia charakteryzuje większość ich gatunków. Znajdują one sobie różne kryjówki – przeważnie w ziemi lub pustych łodygach roślin. Często możemy je spotkać w swoich przydomowych ogródkach.

Znaczenie pszczół dla środowiska i dla nas

Jakie jest znaczenie pszczół dla środowiska naturalnego? Większości z nas kojarzą się one z miodem lub ewentualnie pszczelim woskiem. W rzeczywistości jednak ich największą zasługą jest to, że pełnią rolę zapylaczy. W naszym klimacie większość roślin (prawdopodobnie około 80%) to gatunki owadopylne. Bez udziału owadów, a przeważnie pszczół, nie mogłyby wydać nasion ani owoców lub wydawałyby je w bardzo ograniczonym zakresie. A więc to pszczołom zawdzięczamy lwią część corocznie otrzymywanych plonów. Gdyby nie one, rolnictwo byłoby znacznie mniej rozwinięte, a ilość pożywienia zmniejszyłaby się – a konsekwencje takiego stanu rzeczy każdy z nas może sobie przecież z łatwością wyobrazić. Bez nich dla dużej części z nas niedostępne lub bardzo trudno dostępne mogłyby się stać chociażby truskawki, jabłka czy pomidory – a to tylko jedne z nielicznych przykładów.

Ponadto pszczoły wytwarzają również sporo wartościowych produktów, z których najbardziej popularny jest miód – chyba każdy z nas zna jego słodki smak. Jednak oprócz tego, że jest pyszny, ma on także wiele innych cennych zalet – każdy gatunek posiada mnóstwo właściwości zdrowotnych i może mieć pozytywny wpływ na nasze samopoczucie oraz funkcjonowanie poszczególnych narządów i całego organizmu. Poza miodem do produktów pszczelich należą również wosk, pyłek kwiatowy, a także propolis.

I Ty możesz pomóc pszczołom!

Nie ulega więc wątpliwości, że pszczoły pełnią bardzo ważną rolę w naszym środowisku naturalnym, a ich praca ma ogromne znaczenie dla naszej planety. Warto jednak wiedzieć, że ich sytuacja nie jest w obecnej chwili zbyt dobra – od lat 60. naukowcy coraz częściej ostrzegają, że te pożyteczne owady zagrożone są wyginięciem. Przyczyny takiego stanu rzeczy są złożone i nie zostały jeszcze jednoznacznie wyjaśnione. Z pewnością duży wpływ ma na to stosowanie w rolnictwie coraz większej ilości środków chemicznych – sztucznych nawozów, oprysków i innych środków. Ponadto pszczoły atakowane są przez rozmaite choroby i pasożyty, które wcześniej u nas nie występowały, a w ostatnim czasie zostały sprowadzone z innych kontynentów. Kolejną przyczyną może być rozwój techniki – podejrzewa się, że stosowane w telefonii komórkowej fale utrudniają pszczołom prawidłowe funkcjonowanie, a niekiedy uniemożliwiają im trafienie z powrotem do ula.

Pszczołom na swój sposób może pomagać każdy z nas – chociażby poprzez przygotowanie im specjalnego zakątka w swoim ogródku lub na balkonie. A ponieważ – jak już wiemy – ich wyginięcie miałoby dla nas wszystkich tragiczne skutki, zdecydowanie warto to robić.