Lawenda

Lawenda /Lavendula L./ to wiecznie zielony i bardzo aromatyczny krzew. Należy do rodziny jasnotowatych. Pochodzi z obszaru obejmującego Morze Śródziemne oraz Wyspy Kanaryjskie aż po Indie. Występuje w ponad 40 gatunkach. Roślina znana i doceniana już w starożytnym Rzymie. Była powszechnie używana w łaźniach, leczono nią bóle głowy, w komnatach rozkładano w celu pozyskania miłego zapachu. W czasach średniowiecza miała znaczenie symboliczne, kojarzono ją z duchowymi zaletami Matki Boskiej. Współcześnie również bardzo popularna w ogrodach ze względu na swoją dekoracyjność. Nieodłączny element ogródka ziołowego. Idealna do obsadzania miejsc wypoczynkowych, gdzie oprócz walorów estetycznych będzie odstraszała np. komary. Odpoczynek przy łanie lawendy daje niesamowity relaks. Doskonale pasuje do każdego typu ogrodów, w tym również do nasadzeń naturalistycznych, ogrodów skalnych, na skarpy i zbocza. Można z niej tworzyć mini żywopłoty. Będzie piękną, klimatyczną dekoracją w donicy na balkonie czy tarasie. Świetnie wygląda posadzona w grupie, ale także w kompozycjach na rabacie zwłaszcza z różami, bodziszkami, ostróżkami, szałwią, liliowcami.

Budowa i warunki uprawy

Lawenda z racji pochodzenia jest rośliną ciepłolubną. Dlatego też sadzimy ją na słonecznych i osłoniętych od wiatru stanowiskach. Wymaga gleby przepuszczalnej, dobrze zdrenowanej, zasobnej w wapń i lekko wilgotnej. Idealnie rośnie sadzona bezpośrednio przy południowych ścianach budynków. Lawenda w zależności od odmiany może różnić się pokrojem i wysokością. Osiąga do 70 cm wysokości. Pędy są wzniesione, od dołu drewniejące; liście natomiast wąskie, zimozielone, pokryte kutnerem. Kwitnie w czerwcu – lipcu i potem ponownie w sierpniu – wrześniu. Na końcu pędów wyrastają kłosowate kwiatostany. Kwiaty ma jasno lub ciemnofioletowe, różowe, białe albo niebieskofioletowe w zależności od odmiany. Jeżeli kwiaty nie zostaną ścięte, zawiązuje nasiona. Lawenda jest rośliną miododajną. Przyciąga olbrzymie ilości owadów, w tym pszczół i motyli. Jej zapach jest silny, odprężający. Kwitnąca lawenda i dźwięk pracujących owadów nierozerwalnie kojarzy się z relaksem i błogim odpoczynkiem w ogrodzie w upalny dzień lata.

Rozmnażanie i pielęgnacja

Rozmnażamy ją generatywnie lub wegetatywnie. Możemy wysiać nasiona, ale młode sadzonki nie zawsze powtórzą cechy rośliny matecznej. Dlatego też zdecydowanie lepszym sposobem jest rozmnożenie poprzez pobranie sadzonek zielnych. Wiosną lub na przełomie lata i jesieni pobieramy sadzonki bez kwiatów, o długości ok. 10 cm i po zanurzeniu w ukorzeniaczu sadzonkujemy je w przepuszczalnym podłożu. Możemy ukorzenić również sadzonki półzdrewniałe. Pojemnik z materiałem sadzonkowanym nie może stać w miejscu w pełni nasłonecznionym. Sadzonki nie mogą dotykać się ze sobą oraz powinny być oczyszczone z dolnych liści, tak, by liście nie dotykały podłoża. Lawenda jest niezwykle popularną i lubianą rośliną w ogrodach. Łatwo dostaniemy kilka odmian do wyboru w każdym sklepie ogrodniczym właściwie przez cały sezon.

Lawenda nie wymaga szczególnego zaangażowania w uprawę. Podlewamy nowo posadzone rośliny. W kolejnych sezonach bez podlewania poradzi sobie doskonale, ponieważ będzie miała już dobrze rozbudowany i głęboki system korzeniowy.

Nie jest podatna na choroby i szkodniki. Nie lubi jedynie nadmiernej wilgoci może bowiem wtedy chorować na szarą pleśń. Lawendę przycinamy dwa razy w roku. Wiosną pierwszy raz. Młode rośliny ścinamy o połowę w celu zagęszczenia się rośliny. Starszym egzemplarzom ścinamy uszkodzone i przemarznięte pędy oraz skracamy ją na odpowiednią wysokość. Drugie cięcie wykonujemy jak roślina przekwitnie. Usuwamy przekwitłe kwiatostany z fragmentem łodygi. Dzięki cięciu krzew zachowa ładny pokrój. Jeżeli cięcia dokonamy odpowiednio szybko po przekwitnięciu, to roślina zdąży powtórzyć kwitnienie.

Lawenda wąskolistna dosyć dobrze radzi sobie z zimowaniem w naszych warunkach. Egzemplarz uprawiany w donicy dobrze jest zadołować w ogrodzie. Jeżeli nie ma takiej możliwości, donicę należy ochronić styropianem i włókniną. Można też przezimować w chłodnym i widnym pomieszczeniu mocno ograniczając podlewanie. Nie zimuje u nas natomiast lawenda francuska, którą traktujemy jako roślinę jednoroczną.

Właściwości i zastosowanie

Lawenda jest rośliną o wielu właściwościach, stosowaną w przemyśle kosmetycznym, farmaceutycznym, kulinarnym. W kuchni wykorzystywana do aromatyzowania mięs np. baraniny, a także ryb i deserów. Jest jednym z najsłynniejszych ziół Prowansji.

Ma zastosowanie w leczeniu skurczów i bóli żołądka. Dodana do kąpieli pomaga usunąć stres oraz ułatwi zasypianie. Podobne działanie będzie miało korzystanie z poduszki wypełnionej lawendą. Saszetki wypełnione lawendą włożone do szafy nie tylko zapewnią miły zapach, ale również odstraszą mole. Olejek lawendowy dodany do aromatycznej lampki pomoże pozbyć się bólu głowy.

Jeżeli chcemy zebrać kwiaty na bukiety lub materiał do aromatycznych saszetek, cięcie lawendy wykonujemy w połowie kwitnienia. Powiązane snopki wieszamy do zaschnięcia. Będą wtedy przechowywać się dużo trwalej oraz zachowają swój niepowtarzalny zapach.