Gromnice
Gromnica - w tradycji polskiej symbol obecny od wielu lat. Na przestrzeni czasu jej znaczenie malało, jednak wciąż jest ona ważnym elementem zarówno kulturowym, jak i religijnym. Gromnica to świeca tradycyjnie wykonywana z wosku pszczelego uznawana za jeden z ważnych symboli chrześcijaństwa.
Kilka słów o znaczeniu gromnicy
Dawne wierzenia słowiańskie donoszą,iż dawniej 2 lutego obchodzono święto Gromnice. Ponadto dzień ten wyznaczał zmianę pory roku, tzw przełom zimy, a co za tym idzie pierwsze spotkanie z wiosną. Wraz z nastaniem chrześcijaństwa święto to zostało zastąpione świętem Matki Bożej Gromnicznej, inaczej zwane świętem Ofiarowania Pańskiego. Pierwsze doniesienia związane z obrzędem poświęcenia świec gromniczych pochodzą z IX wieku. Zazwyczaj to gospodyni zabierała ozdobioną świecę do kościoła, by ją poświęcić, a po powrocie do domu gospodarz brał gromnicę i obchodził z nią całe gospodarstwo. Płomieniem kreślił na drzwiach i oknach znak krzyża przyklękając na każdym progu. Błogosławił nią również bydło i trzodę, a następnie kładł ją obok obrazu Matki Bożej. To nie jedyne przeznaczenie gromnicy. Można powiedzieć, że towarzyszy nam ona przez całe życie, gdyż zapalano ją podczas chrztu, komunii, ale także w czasie czuwania przy zmarłym. Gromnicę wkładano również w ręce umierającego. Była symbolem mocy Chrystusa, jego Światłości. Dawniej świeca gromniczna była przechowywana w każdym domu i zapalana wtedy, gdy nadciągały nawałnice, gwałtowne burze, pojawiało się zagrożenie powodzi czy gdy wybuchały pożary. Zapalano ją wtedy i stawiano w oknie domu, aby uchroniła domowników przed nieszczęśliwymi zdarzeniami.
Gromnica a inne świece
Czy można powiedzieć, że jest to jedna świeca, która będzie nam towarzyszyć przez całe życie w najważniejszych jego momentach? Z całą pewnością tak, chociaż jest współcześnie nieco zapomniana. Każdy z nas kojarzy ją przede wszystkim jako świecę do Chrztu Świętego, świecę chrzcielną. Wykonana jest z naturalnego wosku pszczelego, ale wygląd świecy jest dowolny. Zapalona świeca symbolizuje wtedy przyjęcie wiary i ogarnięcie przez Chrystusa opieką. Ta sama świeca może nam towarzyszyć później w czasie Pierwszej Komunii Świętej, bierzmowania czy ślubu - niestety tradycja ta powoli zanika. Powszechnie przynosimy ją do kościoła również w Wielką Sobotę, aby zapalić naszą gromnicę od nowego Paschału i przy zapalonej świecy odnowić przyrzeczenia chrzcielne. Sama postać Matki Bożej Gromnicznej została niezwykle ciekawie oddana na obrazie malarza Piotra Stachiewicza. Jest to portret symboliczny. Maryja przedstawiona jest jako postać stojąca w zimowej scenerii w nocy, a w ręku trzyma zapaloną gromnicę. Świeci ona niezwykle jasnym światłem, które ochrania Ją przed czającą się watahą wilków (dawniej wilki były poważnym zagrożeniem dla mieszkańców wsi). Powyższy wizerunek jest najbardziej znanym i najchętniej kopiowanym obrazem Matki Bożej Gromnicznej.